JEANNE GENNAR
De ziel van de koffieboeren
Koffie begint bij de koffieboer die de koffieboon plant en met veel liefde verzorgt tot de koffiestruik prachtige koffiebonen levert. Maar dat gaat niet vanzelf. De samenwerking met Amarella creëert nieuwe kansen en meer collegialiteit onder de koffieboeren die hun problemen gezamenlijk aanpakken.
Koffiemarkt is veeleisender geworden
De koffiemarkt is veeleisender geworden. Vroeger maakten de koffieboeren zich geen zorgen over de kwaliteit van de koffie. Rijpe en onrijpe koffiekersen werden samen geplukt en in de zakken gestopt.
Niemand stelde zich vragen bij de kwaliteit, het werd gewoon verkocht aan derde partijen, die niet bekend waren, die vaak een slechte (goedkope) kwaliteit kochten om te verwerken in allerhande blends (mélanges). Dat wordt nu niet meer gedaan bij de koffieboeren waarmee ik werk. Ze zijn betrokken van A tot Z in een keten van kwaliteit.
Er worden verschillende plukrondes gedaan, steeds de rijpste koffiekersen eerst plukken. We hebben “Vermelho’s” (Portugees voor rood), de rode koffiekersen, die ons verschillende variëteiten geven met allemaal een ander smaakprofiel. En we hebben “Amarello’s” (Portugees voor geel) deze gele kersen hebben ook verschillende variëteiten, met elk hun karakter.
Door de verschillende plukrondes (1st picking, 2nd picking) krijgen we een ander rijpingsproces en dus ontstaat er een ander smaakpallet. Elk klein detail heeft een invloed op de smaak. Voor meer info en achtergrondinformatie, volg een opleiding.
Amarella Trading (Mannheim, Duitsland)
Door de samenwerking met Amarella Trading zijn de koffieboeren anders beginnen werken. De ‘terras’koffie is er geboren, in een uniek microklimaat. Elk perceel wordt verdeeld in verschillende kleinere delen. Je kan het vergelijken met een groentetuin die verschillende percelen heeft met verschillende gewassen.
De verbondenheid tussen Steffen Schwarz, de ‘bezielde’ wetenschapper van Amarella Trading en de ‘bezielde’ koffieboer met zijn verschillende varianten koffieplanten.
Zo kunnen ze werken met de verschillende soorten schaduw, zonbelichting enz. om de smaken verder te ontwikkelen. De differentiatie gebeurt op de plantage door verschillende plukrondes te organiseren. En door verschillende verwerkingsmethoden te gebruiken krijgen we bij eenzelfde koffievariëteit totaal verschillende smaakprofielen. Voor meer info en achtergrondinformatie, volg een opleiding.
Kansen voor koffieboeren
De grootste kans als koffieboer om te overleven is het direct contact met de koffie-importeur, met de koffiebranders maar ook met de baristi. Degenen die uiteindelijk de koffie zetten en serveren voor de consument. Er is een koffieketting gevormd.
Vroeger wisten koffieboeren niet waar hun koffie naar toe ging, wat mensen vonden van hun koffie, maar nu wel. Ze ontmoeten mensen, krijgen feedback over hun koffie en kunnen daarop reageren.
Voorheen was het: ‘koffie is koffie, het is goed als het in een zak zit, en bruin is’. Nu leren ze de smaken kennen van de eindgebruiker die op allerlei manieren koffie maakt of zet. Zo ontstaat een wisselwerking tussen producent en eindverbruiker die ervoor zorgt dat na de eerste zip koffie je ziel wordt geraakt!
Voordelen voor koffieboeren
Het grootste voordeel van samenwerken met andere koffieboeren, is voor de koffieboer het delen van informatie over de problemen in de koffiesector en de plantages.
De grootste problemen zijn klimaatverandering, veranderde koffieprijzen, grotere investeringskosten en lonen.
De koffieboeren over heel de wereld hebben het ook moeilijk om plukkers te vinden. Jonge mensen trekken weg uit hun streek om te studeren en ergens anders te gaan wonen en werken.
Dit soort problemen in de koffieplantages zijn zowat overal hetzelfde. Soms heeft dan een koffieboer een oplossing gevonden en wordt die gedeeld met de collega’s die dat dan kunnen toepassen in hun plantages. Dat spaart tijd en geld. Het is een soort broederschap onder elkaar.
Koffieboeren met een ziel
We stellen hieronder koffieboeren voor die met een grote inzet naar het redden van uitgestorven variëteiten, het respectvol omgaan met moeder aarde, haar gewassen en al de betrokken werkers werken aan een duurzame langetermijnhandel.
Mooie woorden omzetten in daden die er toe doen, met heel hun ziel, betrokken zijn van het boontje dat geplant wordt tot de container waar de koffieoogst in vervoerd zal worden naar de importeurs en koffiehandelaars.
Brazilië – Fazenda Dutras
Twee broers – Walter en Ednilson Dutra – namen het management over van hun ouders in 1999. Met hun 600 hectaren en 6 verschillende deelplantages leveren ze jaarlijks tussen de 900 en 1.500 ton koffie. Alle exclusieve specialiteiten zijn bestemd voor Amarella Trading en ik heb dus keuze tussen een dertigtal verschillende ruwe koffies.
Mannheim
Koffie gaan proeven in Mannheim, wanneer het specifiek gaat over deze plantage. Soms proeven we 56 verschillende koffies. Echt een kwestie van gefocust te blijven, regelmatig restkoffie uitspuwen, veel water drinken en droog brood eten.
Momenteel werk ik met 4 koffies van de Fazenda Dutra: een arabica, catuai amarelo. Amarelo is het Portugese woord voor ‘geel’ en is dus een gele koffiebes. Die van nature zoeter is dan de rode bes. Denk aan rode en gele paprika. De gele is ook zoeter dan de rode.
Arabica, bourbon amarelo en bourbon geven stevigheid en een lichte fruittoon aan de koffie, een gele bourbon maakt het natuurlijk zoeter. Een arabica, catuai vermelho, vermelho is het Portugese woord voor rood, dit is dus een rode catuai. Plant. Alle drie soorten zijn pulped natural verwerkt. Dat wil zeggen dat het koffiehuidje (vel) van de koffiebes wordt afgewreven in een pulpmachine.
Koffiehuidje
In het koffiehuidje zitten bitterstoffen, omdat de plant zich van nature beschermd tegen vogels en insecten, door bitterstoffen af te scheiden. Dit wil zeggen dat een ‘pulped natural’ koffie de meeste zoete koffie geeft, door zijn verwerkingsmethode. Fruittonen, zoetheid, body, komen van de bes op zich.
De Fazenda Dutra biedt het meest ‘pulped natural’ koffie aan. Ik werk nog met een andere keuze uit het gamma van de Dutra’s, dat is de Conillon, een verfijnde canephora, een totaal andere plant als een arabica-plant. Het is de enige canephora soort die groeit in Brazilië. In de volksmond durft men ‘robusta’ zeggen tegen canephora, wat niet correct is. Robusta is 1 variëteit van de grote Canephora familie. In deze
Connilonbes zit body (sterkte, kracht), zoetheid en fruittonen. Supermooi om puur te drinken maar ook schitterend in een mengeling.
Zie de website van deze koffieboer met een ziel voor nog meer informatie of neem contact voor een degustatie.
Mexico – Finca Hamburgo
Deze plantage werd opgestart in 1888 en bestaat uit 3 verschillende deelplantages met een totaliteit van 290 hectaren en een jaarlijkse productie van 700 tot 850 ton. Hier worden enkel Arabica-planten gekweekt. De exclusieve variëteiten gaan uitsluitend naar Amarella Trading. Uit de dertigtal koffies waar ik keuze uit heb, werk ik met de bourbon.
Gewassen koffie
Aanvankelijk werkte deze plantage enkel met gewassen koffies, fully washed. Een verwerkingsmethode waar de koffiebessen in tanks gaan en gewassen worden met water. Door natuurlijke fermentatie wordt het koffiehuidje en het vruchtvlees volledig verwijderd, waardoor we verfijnde zuren krijgen.
De plantage wordt gerund door Tomas Edelmann. Ook zijn zoon Bruno en dochter Lisa zijn betrokken in het runnen van de plantage. Nieuwe generatie, andere ideeën, een gedrevenheid die zorgt voor een verbetering van de bestaande gewassen en kwaliteit. Andere verwerkingsmethodes worden toegepast, als pulped natural en naturals (Gewone Bereiding): bij de Gewone Bereiding (natural) worden de koffiebessen gedroogd met koffiehuid, koffievruchtvlees en de boon.
Verwerkingsmethode
Als de gewenste droogte is bereikt worden de bonen ontdaan van koffiehuid en vruchtvlees. Deze verwerkingsmethode geeft een licht bitter, door de bitterstoffen in de koffiehuid en zoet van het vruchtvlees en dan de karakteristieke eigenschappen van de koffieboon zelf.
Amarella Trading nodigt hun koffieboeren regelmatig uit in hun bedrijf. Soms lukt het me om een koffieboer naar mijn eigen bedrijf te krijgen. Zoals Tomas Edelman, die in mijn huiskamer een voorstelling deed van hun familieplantage. Meerdere koffiebranders in mijn huiskamer, gezellig en geboeid door de film, de uitleg, de ongedwongen sfeer, over DIRECT TRADE (directe handel oftewel rechtstreekse handel) gesproken. Dichter kunnen we niet komen, dit is echt ‘koffie met een ziel’.
Zie de website van deze koffieboer met een ziel voor nog meer informatie of neem contact voor een degustatie.
El Salvador, Andres Quintanilla Belluci
De plantage Finca La Buena Esperanz, met Andrès Quintanilla als manager is opgericht in 1924 en bestaat uit 2 deelplantages met een totaal van 96,5 hectare en een jaarlijkse productie van 50 tot 100 ton.
Andrès heeft 8 stafmedewerkers en 80 arbeiders. Ze kweken enkel arabica-bonen (bourbon/tekisic, typica, pacamara, centroamerica, icatu, maresellesa) en verwerken natural, pulped natural en fully washed.
Hart en ziel bij het levenswerk van zijn voorouders
Andrès Quintanilla heeft veel gereisd, in Londen gewoond, en er gewerkt, maar niet in de koffiebranche. Hij keerde terug naar zijn land om zijn familie te ondersteunen en uiteindelijk manager te worden hun/zijn koffieplantages.
Andrès hart en ziel zitten bij het levenswerk van zijn voorouders en die ziel draagt hij over op allen die hem ontmoeten. Hij vertelde me dat hij vaak de nacht doorbracht in een hangmat in de schuur die tussen de koffieplanten staat. Hij leeft tussen de koffie.
Interviews
In zijn verschillende interviews die je kan bekijken op YouTube, vertelt Andrès over de grootste veranderingen in de koffiewereld: klimaatverandering, stijging van koffieprijzen, transport en loonkosten. Maar ook over de grootste kansen die ontstaan zijn door samenwerking met Amarella Trading: ontmoeting van importeurs, koffiebranders en baristi zodat de koffieboer weet wie zijn klant is, welke eisen die hebben en welke kwaliteiten die zoekt.
De grootste uitdaging – het telen en kweken van uitzonderlijke ‘terras’ koffie – is dat de koffieboer zijn persoonlijke handtekening kan zetten op zijn koffieproductie door exclusieve soorten te kweken, andere verwerkingsmethoden te introduceren, spelen met zon, wind en het zorg dragen van de ‘terroir’.
Het meest verrassende effect kwam door de samenwerking tussen de verschillende partners, koffieboeren van Amarella. Door het delen ontstond er een soort broederschap.
India Palthope Estate – Deepak Bollera Chengappa
De prachtige Palthope plantage is gesitueerd in Coorg, Karnataka omgeven door het natuurreservaat Nagarhole, diep verscholen in de Indiase jungle, omgeven door unieke flora en fauna. De koffieplantage werd opgericht in 1935 en wordt nu gerund door Deepak Bollera Chenagappa.
Bescheiden man
Deepak is een hardwerkende maar bescheiden man die in India bekend en gerespecteerd is vanwege zijn ongelooflijke kennis van het verbouwen van kwaliteitskoffie. Hij gelooft dat de natuur zijn eigen problemen oplost. Hij gelooft dat een koffie maar zo goed kan zijn als de omgeving waarin hij wordt verbouwd. Daarom vind je in zijn koffie niet eens het kleinste spoor van pesticiden.
Elke stap van het groeiproces, inclusief oogsten en verwerken, wordt persoonlijk gevolgd voordat de koffie naar Europa vertrekt. Een man met een missie en een ziel!
Zie de website van deze koffieboer met een ziel voor nog meer informatie of neem contact voor een degustatie.
India, Badra Estate, manager Jacob Mammen
Badra Estate is opgestart in 1936 en gelegen in de westelijke Ghats, op het zuidelijke schiereiland van India. Het is de thuisbasis van de Babudangiri-heuvels en de ruggengraat van de Indische koffie.
De koffieplantage bestaat uit 3 deelplantages met een totale oppervlakte van 1.530 hectare, maar ook 200 hectare rubber. Op een hoogte tussen 750 en 900 meter groeien koffieplanten tussen andere gewassen en bomen – koffiemama’s genoemd – die schaduw en bescherming bieden aan de koffieplant.
Deelplantages
Kerkiecoondah Estate
Coffea Arabica en Canephora omringd door betelpalm en de peperboom
Badra BHR Estate
Coffea Canephora met schaduwplanten als kokosnoot, peper en de betelnoot
Bettadakhan Estate
Coffea Arabica met schaduwplanten als peperboom en kardemon.
De jaarlijkse productie ligt tussen de 750 en 850 ton, waarvan 650 ton gewassen (fully washed) arabica en canephora en de rest is natural canephora (cherry coffee) en pulped natural.
Zowat 55% is bedoeld voor de export. De variëteiten die op deze plantage groeien zijn: SLN274, Old Paradenia, S795, SLN9, Catimor, Sarchimore, CxR
Daarnaast wordt er 20 ton peper en 30 ton arceca-noot (betelnoot).
Koffiebladthee
Van deze plantage krijgen we naast koffie (arabica, canephora en liberica) ook koffiebladthee, gemaakt van het koffieblad. In het vakjargon ‘Amertassa’ genoemd.
SCHADUWBOMEN
Al de koffie van Badra Estate wordt gecultiveerd onder de luifel van een zilvereik, rode ceder, teak, acacia en van kokospalmbomen. De schaduwbomen beïnvloeden niet enkel de smaak van onze koffie, maar dragen ook bij aan een betere productie. Het microklimaat van de aarde wordt verzorgd om de vruchtbaarheid te behouden en vochtverlies te voorkomen.
De schaduwbomen van deze koffieboer bezorgen ons heerlijke specerijen zoals zwarte peper, nootmuskaat, kardemon en kruidnagel.
Het hout van de koffieboom of koffiestruik wordt verwerkt tot mooie meubels die ingekleurd worden met filterkoffie of espresso-koffie.
Leven op de plantage
Vanwege de geografische ligging van de plantage, leven de medewerkers en plukkers met hun familie op de plantage. Op deze manier wordt er gezorgd voor werkzekerheid. Er wordt gezorgd voor onderwijs, medische hulp, kinderopvang, sociale voorzieningen, pensioen en ander voordelen op en rond de plantage. Hier kan men spreken van een echte gemeenschap tussen de koffieplanten.
